مسجد و مدرسه معمارباشی ، عودلاجان تهران

مسجد و مدرسه معمارباشی که در محله عودلاجان شرقی قرار دارد، از شمال شرق به میدان باغ پسته بک، از جنوب به خیابان پانزده خرداد و از غرب به خیابان مصطفی خمینی راه دارد. ساختمان این بنا در ۱۳۰۳ ه.ق پایان یافته و کتیبه سنگی سر در آن حاوی وقف نامه، نام واقف و موقوفاتی است که برای مخارج و نگهداری مدرسه و مسجد وقف شده است.

کتیبه به خط محمد ابراهیم تهرانی مشهور به میرزا عمو و حجاری آن، کار استاد عبد الرسول حجار است. در این مدرسه میرزاکوچک خان جنگلی درس طلبگی می خواند. گویا نخستین راهپیمایی مشروطیت از روبروی همین مدرسه آغاز شد. مأموران حکومت یکی از وعاظ مشروطه خواه به نام شیخ محمد واعظ اصفهانی را دستگیر کرده بودند و با خود می بردند، اما طلاب مدرسه مانع شدند و کار به زد و خورد کشید. سربازان چند تیر شلیک کردند. یکی در قلب طلبه ای به نام سید عبدالحمید نشست و او نخستین شهید مشروطه ایران شد.

اکنون ۱۰۲ سال از آن واقعه گذشته، اما مدرسه میرزا ابوالحسن هنوز حوزه علمیه است. چون بانی این مدرسه حاج ابوالحسن اصفهانی است که در دوره قاجار دارای منصب معمار باشی و ملقب به صنیع الملک بوده است این دو مکان به نام منصب او؛ یعنی معمار باشی، معروف شده است. مشهور به «صنیعیه » در نزدیکی امامزاده یحیی قرار دارد.