اولین های تاریخچه فوتبال ایران
این مقاله تلاش دارد تا به اولین های تاریخچه فوتبال ایران، از اولین مسابقه فوتبال تا اولین ورزشگاه فوتبال بپردازد که در ادامه مطلب تشریح شده است.
اولین بازی فوتبال و تیم فوتبال در ایران
اولین بازی فوتبال، سوالی است که در همین ابتدا در تاریخچه فوتبال ایران پیش می آید. فوتبال را برای اولین بار انگلیسی های مقیم ایران در تهران و برخی شهرهای بزرگ و همچنین ملوانان کشتی های خارجی در بنادر خرمشهر، بوشهر، بندرعباس و … به راه انداختند. در پایتخت، اعضای سفارت انگلیس، بانک شاهی و تلگراف خانه، اوقات فراغت خود را با فوتبال می گذراندند و وقتی به تدریج بر تعداد اعضای آن ها افزوده شد، سه تیم فوتبال مستقل تشکیل دادند و در هر فرصتی که به دست می آوردند در زمین های گوشه و کنار شهر با هم مسابقه دادند.
اولین مسابقه فوتبال بین مردم بومی مسجدسلیمان و انگلیسیها
بازی های تیم های انگلیسی بیشتر در « میدان مشق » انجام می شد و تا چند سال هیچ ایرانی در این بازی ها شرکت نداشت. این تیم ها گاهی اوقات که بازیکن کم داشتند، از بین ایرانیانی که در کنار زمین تماشاچی بازی آن ها بودند، برای تکمیل شدن تعداد بازیکنان تیم خود استفاده می کردند.
اولین فوتبالیست ایرانی
اولین ایرانی که به تیم های انگلیسی پیوست، کریم زندی بود که در سال های ۱۲۸۷ تا ۱۲۹۵ در آن تیم ها بازی کرد. هیاهوی بازیکنان انگلیسی در زمین فوتبال به تدریج نوجوانان و جوانان ایرانی به ویژه تهرانی ها را به کنار زمین های فوتبال کشاند. در آن سالها نوجوانان و جوانان ایرانی بدلیل حضور مداوم در حاشیه زمین های فوتبال و تماشای بازی های انگلیسی ها در شهرهایی که انگلیسی ها حضور داشتند، با فوت و فن این بازی آشنا شدند. سپس درصدد برآمدند به تقلید از آن ها تیم فوتبال تشکیل دهند و به بازی بپردازند.
اولین توپ فوتبال ایرانی
اما برای عملی کردن یک بازی فوتبال واقعی، یک مشکل بزرگ وجود داشت و آن هم نداشتن توپ بود. در آن زمان به دست آوردن یک توپ فوتبال، بزرگ ترین آرزوی جوانان و نوجوانان علاقمند به فوتبال بود. هر چند توپ واقعی در دست نبود، ولی شوق فوتبال سبب شد تا بچه های هر کوی و برزن به ابتکار خود با وسایل موجود توپی ساخته و در زمین های بایر که در گوشه و کنار شهر به فراوانی یافت می شد، بازی کنند. یکی از ابتکارها در ساختن توپ فوتبال استفاده از مثانه گاو بود. آن ها مثانه گاو را باد کرده و با پارچه، روکشی برای آن می دوختند و با آن بازی می کردند.اولین آموزش رسمی فوتبال در ایران
هم زمان با حرکت خودجوش جوانان محلات در رواج فوتبال در تهران و ایران در حدود سال های ۱۲۸۸ و ۱۲۸۹ (میلادی) مدرسه آمریکایی ها (البرز فعلی) واقع در چهار راه کالج، برای اولین بار آموزش فوتبال به دانش آموزان ایرانی را در سال ۱۹۱۰ آغاز کرد. در این مدرسه، دانش آموزان با توپ تنیس یا توپ های دست ساز بازی می کردند.
کلوپ ایران ، اولین تیم فوتبال ایرانی
تیم کلوپ ایران ، اولین تیم فوتبال ایران
اعضای این تیم عبارت بودند از: برادران خان سردار، برادران امیر اصلانی، کریم زندی، محمدعلی شکوه، عزیزالله افخمی، رضا والی کلانتری ، شیبانی، حسن مفتاح، هراند گالوستیان ، خواجه نوری، رضا ربیع زاده، هامبارسون، اشرفی و … . « کلوپ ایران » در مسابقات سال ۱۲۹۹ میدان مشق که انگلیسی های مقیم تهران در آن شرکت داشتند، حضور یافت. بچه های این تیم با بازی های درخشان خود به فینال رسیدند و با این که در مقابل انگلیسی های مقیم مرکز شکست خوردند، اما امیدواری فراوانی به آینده به وجود آوردند.
تیم فوتبال نادری بوشهر – ۱۳۱۴
البته ناگفته نماند روایت دیگری که وجود دارد این است که هر چند در سال ۱۲۸۵ فوتبال توسط سربازان پرتغالی و انگلیسی وارد بوشهر شده بود ولی برای اولین بار در ایران فوتبال در بوشهر و با تشکیل تیم نادری در سال ۱۳۰۵ رسما آغاز شد. نام باشگاه نادری که در محله امامزاده (بهمنی) بوشهر قرار دارد، برگرفته از موسس آن که شخصی ایرانی از هند برگشته بوده، گرفته شده است.
اولین مسابقه خارجی فوتبال ایران
اولین تشکیلات فوتبال و اولین لیگ فوتبال در ایران
اولین مسابقه داخلی فوتبال ایران
چندی بعد” حسین صدیقانی” که برای ادامه تحصیلات عالیه به ترکیه رفته بود، به تیم فنر باغچه این کشور وسپس” راپیدوین اتریش” ملحق شد. او پس از بازگشت به ایران، موسس یک تیم در شهر مقدس مشهد شد . صدیقانی از جمله اولین کسانی بود که دراروپا با فوتبال مدرن و نوین آشنا شده بود. حضور او در فوتبال ایران مصادف شد با انتقال تجربه و دانش روز فوتبال جهان به جوانان علاقمندی که تشنه یادگیری صحیح این رشته ورزشی بودند.
ورزشگاه شیرودی ( امجدیه )، اولین ورزشگاه فوتبال در ایران
ورزشگاه شیرودی ( امجدیه ) – اولین ورزشگاه فوتبال در ایران
حدود ده سال پیش از شکل گیری تشکیلات فوتبال و در سال ۱۳۰۶ خورشیدی، با لایحه‌ای که در مجلس تصویب شد، زمین ورزشگاه امجدیه برای ساخت یک زمین رسمی فوتبال خریداری شد. این زمین از فردی به نام « امجد نظام ( یا امجدالسلطنه ) » خریداری شد. امجد نظام شرط کرد که اگر نام ورزشگاه به نام او نام‌گذاری شود، این زمین را با هزینهٔ کمتری بفروشد. از این رو این ورزشگاه، «امجدیه» نام‌گذاری شد. امجدیه به طور رسمی در سال ۱۳۱۸ افتتاح شد و بدل به یک مجموعه کامل ورزشی گردید.
طرح نخستین این زمین فوتبال را مهندس نیکلای مارکف و مهندس سعید با گنجایش ۲۵ هزارنفر آماده کردند. ساختمان این ورزشگاه در سال ۱۳۱۷ به پایان رسید. مهر ۱۳۱۷ آیین گشایش این ورزشگاه برگزار شد و در سال ۱۳۱۸ با برگزاری اولین دوره مسابقات قهرمانی ایران در چند رشته ورزشی فعالیت خود را آغاز کرد. در ۳ شهریور ۱۳۱۸ نخستین مسابقات رسمی در این ورزشگاه برگزار شد و به نوعی این ورزشگاه رسماً گشایش یافت.
این ورزشگاه که دور تادور آن جایگاه تماشاگر دارد، محل بسیاری از رویدادهای تاریخی و به یاد ماندنی فوتبال ایران بوده‌است:
– نخستین راهیابی فوتبال ایران به بازی‌های المپیک (المپیک ۱۹۶۴ توکیو) با پیروزی بر هندوستان
– نخستین قهرمانی جام ملت‌های آسیا با پیروزی بر تیم اسرائیل
– نخستین قهرمانی در جام باشگاه‌های آسیا در امجدیه صورت گرفت.
اولین سازمان و فدراسیون فوتبال در ایران
اولین تیم ملی فوتبال در ایران
در سالهای ۱۳۱۲ و ۱۳۱۳ تغییرات زیادی در فوتبال و ورزش ایران اتفاق افتاد و انجمن ملی تربیت بدنی و پیش‌آهنگی تأسیس شد تا اینکه در سال ۱۳۱۴ و ۱۳۱۵ به ترتیب تعداد ۱۵۲ و ۳۶۷ تیم در ایران موجود بود. در سال ۱۳۱۶ حسین صدقیانی پس از بازگشت از اروپا مسئول گسترش فوتبال در ایران شد.
در سالهای ۱۳۱۷ و ۱۳۱۸ تیم ملی فوتبال ایران تشکیل شد و تیم ملی فوتبال ایران در ششم شهریور ۱۳۲۰ برای نخستین بار با مربیگری حسین صدقیانی اولین مسابقه برون مرزی خود را در کابل پایتخت افغانستان با تیم ملی این کشور انجام داد که یک بر صفر شکست خورد. اعضای تیم ایران در این دیدار عبارت بودند از: فتح ا.. مین باشیان، احمد گلبو، فرزانگان، محمد انشا، عباس تنیده گر، حسن گوشه، احمد خطیبی (محمد مهاجر)، اکبر حیدری (کاپیتان)، عبدا.. سعیدی، ناصر انشا و آرتوش آساطوریان.
تیم ملی ایران برای نخستین بار در سال ۱۳۵۷ به جام جهانی راه یافت و در همان سالها در اوج فوتبال آسیا قرار گرفت. تیم ملی ایران تا کنون در پنج دوره جام جهانی به سال های ۱۹۷۸، ۱۹۹۸ ، ۲۰۰۶ ، ۲۰۱۴ و ۲۰۱۸ حضور داشته است.
استفاده از مطالب با ذکر منبع آزاد است.