به گزارش مجله گردشگری ماژلان و به نقل از روزنامه همشهری و طبق یادداشت محمود منیعی، رئیس هیأت مدیره انجمن دوستداران تهران، براساس اسناد بالادستی، حوزه گردشگری شهری از جمله مقولات بسیار مهم در مبحث توسعه شهری است و از آنجائیکه به نظر می‌رسد ساختارهای موجود از ظرفیت کافی و لازم برای ایجاد تحول اساسی در این حوزه برخوردار نیستند و ایجاد یک نهاد مستقل و تخصصی تحت عنوان « سازمان توسعه گردشگری شهر تهران » اجتناب‌ناپذیر است.
جایگاه صنعت گردشگری در اسناد بالادستی کلانشهر تهران
براساس اسناد بالادستی، کلانشهر تهران، پایتخت جمهوری اسلامی ایران و ام القرای جهان اسلام با برخورداری از جمعیتی بالغ بر ۹میلیون نفر و مساحت تقریبی ۶۴۰کیلومترمربع، بیست‌وهفتمین کلانشهر بزرگ و شانزدهمین کلانشهر پرجمعیت جهان و دارای موقعیت ژئوپلیتیک حساسی در منطقه خاورمیانه است.
تهران، پایتخت ۲۳۰ساله ایران، آیینه تمام‌نما از تحولات سیاسی، اقتصادی، اجتماعی و کالبدی تاریخ پرفراز و نشیب این سرزمین به‌شمار می‌رود و از این‌رو دربرگیرنده میراث معنوی و مادی غنی‌ای است.
در برنامه جامع پنج‌ساله شهرداری تهران، باتوجه به جایگاه شهر تهران در برنامه‌های توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی کلان کشور، این شهرداری موظف شده است نسبت به توسعه زیرساخت‌های اجتماعی و فرهنگی با تشویق و مشارکت بخش خصوصی، تشکل‌های صنفی حوزه فرهنگی و هنری و هماهنگی و همکاری با دیگر دستگاه‌های اجرایی مسئول در سطح شهر تهران و نیز در سطوح بین‌المللی و ملی نسبت به «اعمال مدیریت یکپارچه به‌منظور تامین زیرساخت‌های فرهنگی و اجتماعی و بهره‌برداری مناسب» از آن فضاها اقدامات لازم را انجام دهد.
کارشناسان صنعت گردشگری برای برون‌رفت از مشکلاتی که گریبانگیر این صنعت شده دسته‌ای از عوامل مختلف را برمی‌شمارند که مهم‌ترین آنها عبارتند از عوامل زیرساختی، فرهنگی و رسانه‌ای، حقوقی و قانونی، مدیریتی، خارجی و بین‌المللی، گردشگری تخصصی، دفاتر خدمات مسافری و عوامل اقتصادی که هر یک به زیرشاخه‌های مختلفی تقسیم می‌شوند.
بر همین اساس برای توسعه صنعت گردشگری و حل مشکلات آن نیازمند اطلاع‌رسانی در خصوص هماهنگی و همکاری با دیگر دستگاه‌های مسئول اجرایی برای بهره‌مندی از ظرفیت فضاهای فرهنگی و هنری وابسته به شهرداری برای برگزاری نمایشگاه‌های فرهنگی و هنری، همایش‌ها و دوره‌های آموزشی در سطح بین‌المللی، ملی و شهری نظیر سالن‌های برج میلاد، باغ‌کتاب، باغ‌موزه دفاع‌مقدس و پارک گفت‌وگو و… هستیم.
از سوی دیگر هماهنگی و همکاری با تشکل‌های صنفی حوزه فرهنگی و هنری به منظور استفاده از توان و ظرفیت فضاهای فرهنگی و هنری وابسته به شهرداری در طول سال می‌تواند صنعت گردشگری را رونق بخشد.
ایجاد ارتباط مؤثر با دیگر نهادهای فرهنگی در سطح ملی و بین‌المللی، برجسته‌سازی نمادهای اسلامی و فرهنگی شهر تهران در عرصه جهانی و ارائه تصویری مناسب از پایتخت ایران اسلامی و توسعه زیرساخت‌های لازم جهت جذب گردشگران خارجی و تبدیل تهران به مرکزی برای رخدادهای فرهنگی، ملی و بین‌المللی از دیگر عوامل مؤثر در آماده‌سازی زیرساخت‌های این قسمت برای جذب گردشگر است.
در اینجا لازم است به تهیه «نظام جامع دیپلماسی شهری» به‌منظور توسعه روابط تخصصی مدیریت و برنامه‌ریزی شهری و تکوین برند شهر تهران اشاره کنیم که این توسعه در سطح جهانی از طریق شناسایی عناصر و ذی‌نفعان و تعامل (ملی، منطقه‌ای، بین‌المللی)، افزایش تعداد عضویت‌های شهرداری در مجامع بین‌المللی، افزایش تعداد خواهرخواندگی‌های خود با شهرهای مهم و مطرح جهانی، شرکت فعال در نشست‌های بین‌المللی و بسترسازی جهت برگزاری رویدادهای بین‌المللی در شهر تهران اجرایی می‌شود.
ضرورت تاسیس سازمان توسعه گردشگری شهر تهران
شورای اسلامی شهر تهران نیز در متن مصوبه برنامه پنج‌ساله شهرداری تهران ذیل بند «ز» ماده۷۰ با عنوان «برنامه‌های مرتبط با مفاد راهبرد هفتم سند طرح جامع شهر» مصوب کرده است که شهرداری موظف است با استناد به مفاد طرح۴-۲ (پیوست ۴سند طرح جامع) در خصوص گردشگری و ساماندهی فضاهای تفریحی، تفرجگاهی و اقامتگاهی و همچنین دیگر موارد مرتبط در سند یادشده نسبت به همکاری و هماهنگی با نهاد مطالعات و تهیه طرح‌های توسعه شهری در تهیه طرح موصوف اقدام و پس از ابلاغ طرح مذکور توسط شورای اسلامی شهر تهران نسبت به تهیه برنامه‌های اجرایی مصوبه مورد نظر پیگیری‌های لازم را در چارچوب قوانین و مقررات موضوعه با همکاری همه نهادهای دولتی، عمومی و مدنی جهت ارائه به شورای اسلامی شهر تهران اعمال کند. چنان‌که ملاحظه می‌شود براساس اسناد بالادستی، حوزه گردشگری شهری از جمله مقولات بسیار مهم در مبحث توسعه شهری است و بنابراین ضرورت دارد که رویکرد و توجه ویژه‌ای به این حوزه در برنامه‌ریزی‌های شهرداری تهران لحاظ شود؛ از این رو به نظر می‌رسد ساختارهای موجود از ظرفیت کافی و لازم برای ایجاد تحول اساسی در این حوزه برخوردار نیستند و ایجاد یک نهاد مستقل و تخصصی تحت عنوان «سازمان توسعه گردشگری شهر تهران» اجتناب‌ناپذیر است.
هم‌اکنون فعالیت‌های پراکنده‌ای در شهرداری درحوزه گردشگری در حال انجام است اما به‌وضوح پیداست که از سیاست، رویکرد و روش واحدی برای حصول به اهداف کلان مدیریت شهری که در اسناد بالادستی به آن اشاره شده پیروی نمی‌شود و به‌عبارت دیگر این مبحث راهبردی در برنامه‌های میان‌مدت، کوتاه‌مدت و بودجه‌های سنواتی شهرداری از جایگاه مستقل و مطلوبی برخوردار نیست.
سازمان توسعه گردشگری شهر تهران می‌تواند نقش راهبردی و استراتژیک خود را در احیای صنعت گردشگری شهری ایفا کند و در همراهی و همدلی با رهنمودها و منویات رهبر معظم انقلاب اسلامی، سیاست‌های کلی نظام و برنامه‌های دولت جمهوری اسلامی ایران در زمینه کسب جایگاه برتر بین کشورهای همجوار و اسلامی در افق برنامه ۱۴۰۰ براساس سهم و موقعیت خود بکوشد.